Ewa Bartkowska wywiad i konkurs "Ja, judaszka" do wygrania

"Miłość nie ma wieku, koloru skóry ani religii, nie ma nawet płci(...)"

Ewa Bartkowska

Wywiad i konkurs

Ewa Bartkowska zadebiutowała w październiku tego roku powieścią „Ja, judaszka”. Mówi o sobie, że jest całkiem zwyczajną osobą, kobietą, matką, córką, przyjaciółką. Mam jednak co do tego stwierdzenia wątpliwości. Tylko człowiek wyjątkowy byłby w stanie stworzyć taką historię!

Uwielbia czytać książki, jak też podróżować. Mieszkała już w Jeleniej Górze, w Szczytnie, Olsztynie, we Frankfurcie nad Menem, Offenbachu, Rodgau. Czternaście lat temu osiedliła się we Wrocławiu, czy na stałe? Nigdy nie przywiązywała się do stanowisk czy miejsc. Życiowe role również zmieniała bez najmniejszych problemów.

Jak długo trwały prace nad powieścią? Czy pisało się ją lekko, czy pochłonęła Panią bez reszty ta historia?

- Pierwsza wersja historii powstawała przez dziewięć miesięcy, potem były jeszcze poprawki, zmiany to tu, to tam. Jednak cały czas miałam wrażenie, że powieść pisze się jakby sama, płynnie, bez przerw, nie napotykając na żadne przeszkody, a ja jestem tylko narzędziem, i oprócz wystukiwania na klawiaturze właściwych znaków nie mam tu nic więcej do zrobienia.   Przyznaję, że historia pochłonęła mnie całkowicie, nie pozostawiając miejsca na inne aktywności. Pisanie jest zajęciem ogromnie pasjonującym, choć jednocześnie zaborczym - wprawia w stan euforii i uzależnia.    

Co było najpierw, fabuła czy tytuł? Ten ostatni jest przecież tak kontrowersyjny, przyciągający, hipnotyzujący wręcz, a dobry tytuł to zdaje się podstawa, by zainteresować potencjalnego czytelnika?

- Niebanalny tytuł, ciekawa okładka są bardzo ważne, ale nie najważniejsze. Czytamy głównie dla treści, chociaż ja sama niekiedy dla stylu i języka. W przypadku mojej powieści pierwsza była fabuła, pomysłów na tytuł pojawiło się kilka, ale żaden nie zachwycał. I wtedy, jak królik z kapelusza, wyskoczył „Ja, judaszka”. Stwierdziłam, że konstrukcja intrygująca i oryginalna, a do tego odrobinę abstrakcyjna. Bingo!   

Czy w postaci Alicji znajdziemy jakąkolwiek cechę Pani własnej osobowości? Czy darzy Pani sympatią swoją bohaterkę?

- Bardzo lubię Alicję choć nie zawsze się zgadzamy. Ale szanuję jej odmienność, bo właśnie różnice są interesujące. I rozwijające. Dzięki nim poszerzamy granice własnego postrzegania. Mamy też cechy wspólne – również jestem samotniczką, nie czuję potrzeby posiadania wokół siebie tłumu ludzi, lubię być sama ze sobą a wyjątkiem jest tylko osoba, którą kocham, jest powietrzem – niezbędna. Co jeszcze? Podobnie postrzegam świat, niewiele rzeczy mnie dziwi, moc uszczęśliwienia czy zranienia posiadają tylko ci, którzy są ważni dla mnie.

Czy nie obawiała się Pani oburzenia czytelników, w końcu historia, którą Pani opisuje nie należy do najprostszych. Skomplikowany związek Alicji i Wiktora, ogromna różnica wieku, ona jest uczennicą, on nauczycielem, to od razu budzi w „porządnych obywatelach” emocje i to niestety negatywne. Czy to był zabieg zamierzony?

- Szanuję prawo ludzi do osobistych emocji i reakcji, jeśli naprawdę są osobiste. Nie obawiam się, jak to trafnie, w cudzysłowie, Pani ujęła - „porządnych obywateli”, bo jeśli się oburzają to znaczy, że albo tej historii nie zrozumieli, albo należą do zbioru nietolerancyjnych.

Miłość nie ma wieku, koloru skóry ani religii, nie ma nawet płci, a tak zwana „porządność” jest pojęciem względnym, i zbyt często opacznie interpretowanym. Zabieg był poniekąd zamierzony, lubię trudne, złożone tematy, lubię je analizować, oglądać z różnych stron. 

Nie przywiązuje się Pani do miejsc, stanowisk, życiowych ról. Czy zawsze tak było?

- A do czego się tu przywiązywać? Stanowiska i role są niczym ubrania - cokolwiek byśmy nie przywdziali i tak pozostaniemy sobą. Świadomość kim jesteśmy bez dodatków, ozdób i tytułów, to wielka wartość, to najważniejsze, tego nikt nie jest w stanie nam odebrać.

Podobnie z miejscami – gdziekolwiek pójdę siebie zabiorę ze sobą. Widoki mogą być ładniejsze lub brzydsze, ale zawsze będą tylko tłem.          

O miłości napisała Pani w sposób piękny, ciekawy, zaskakujący, ale też bolesny. Nie pokazała Pani prostej drogi, rozwiązania, jakie Pani zastosowała są skomplikowane i dają do myślenia. Czy wierzy Pani w prawdziwe uczucie, które nie przemija, którego nie zaciera czas, nie zmienia codzienność, szara i smutna?

- Miłość to konstrukcja niezmiernie złożona. Nawet nie próbuję jej zrozumieć, nie po to została nam dana. Nie sądzę, by czas miał wpływ na jej trwanie lub jego brak, po prostu ludzie się zmieniają. I jest to zupełnie naturalne, ani świat ani człowiek nie stoją w miejscu. Codzienność natomiast nie musi być szara i smutna, zależy od nas, może być przytulna, jeśli taką stworzymy. Przecież żaden dzień już nigdy się nie powtórzy, szkoda życia na rutynę. I właśnie miłość może nas od niej uchronić. Nawet jeśli bywa wrażliwa, nawet gdy zmienia swe oblicza, to nie jest lepsza czy gorsza, zawsze pozostanie miłością.       

Jak odbierana jest Pani książka przez pierwszych czytelników. Czy rozumieją, co chciała im

Pani przekazać?

- Rozumieją bardzo dobrze i to mnie ogromnie cieszy. To było dla mnie najważniejsze. Jak dotąd nie zdarzyło się, by ktokolwiek wyraził wyżej wzmiankowane oburzenie. Nawet jeśli, w początkowej fazie czytania pojawiały się, jak to określiła jedna z Czytelniczek: „mieszane uczucia”, to potem przekaz trafił bezbłędnie. Książka się podoba, nie tylko ze względu na fabułę, ale również język i styl. Oczywiście pochwały zbiera też okładka. No i tytuł…

Zapewne trwają prace nad kolejną powieścią. Może Pani zdradzić, o czym ona będzie? Czy również o  trudnej miłości?

- Bronię się przed tą pracą jak mogę, ale chyba próżny trud. Następna historia zagnieździła się w mojej głowie, noszę ją już czas jakiś, chyba kończy się proces dojrzewania, bo zaczyna mnie coraz mocniej uwierać. Wiem, że faza wewnętrznego przymusu w końcu nadejdzie, i będę musiała się z tą opowieścią zmierzyć. Nie będzie łatwo, bo choć temat fascynujący, to jeszcze trudniejszy niż w "Judaszce”, ale lubię wsadzać kij w mrowisko. Tak, zgadła Pani – będzie o miłości, tyle mogę zdradzić.       

Co Pani myśli o naszym polskim rynku wydawniczym? Czy ciężko na nim zaistnieć? Dotrzeć do wydawcy, a następnie do czytelnika?

- Łatwiej robić przekłady zagranicznych bestsellerów, sprzedały się tam, to zejdą i u nas. Pieniądze pewne. Po co inwestować w ryzykowne przedsięwzięcie, nieznane nazwisko, wydanie debiutu? Wszechobecna komercja zawładnęła również literaturą. Swoją książkę wysłałam do ponad czterdziestu wydawnictw, ledwie kilka było łaskawych w ogóle odpowiedzieć. Reszta jak kamień w studnię. Zastanawiam się tylko w jakim celu, na swoich stronach internetowych zachęcają do nadsyłania prac, skoro nie są nimi w ogóle zainteresowani. A jednak miałam szczęście, mam tę świadomość. Trafiłam do świetnego Wydawnictwa, szanującego autorów i ich pracę. Nie mam więc na podorędziu żadnych zakrawających na wydawniczy horror historii, ale czytałam takowe w Internecie. Dla mnie los był bardzo łaskawy, takiej współpracy jak z JanKa życzę wszystkim autorom. Co do czytelników, to jeśli tylko będą chcieli książkę przeczytać, to ona znajdzie ich, albo oni ją.     

Uwielbia Pani czytać. Jakie lektury Pani preferuje?

- Kiedyś czytałam dosłownie wszystko: powieści fantastyczne, historyczne, sensacyjne, obyczajowe, kryminały, romanse. Co mi w ręce wpadło. Dziś jestem dużo bardziej wybredna. Preferuję literaturę ciekawą tematycznie i językowo, choć to oczywiście subiektywne  określenie. Czytam Elfriede Jelinek, Virginię Woolf, Doris Lessing, Hertę Mueller, Annie Proulx, Alice Munro, Jane Carol Oatis, Michaela Cunninghama, Olgę Tokarczuk, Stasiuka. Powstrzymam się od wymieniania tytułów, za długo by trwało.

Jak czuje się osoba, której udało się spełnić największe marzenie, bo pragnęła Pani z całego serca napisać powieść. Czy teraz stawia Pani przed sobą kolejne cele?

- To uczucie trudno z czymkolwiek porównać. Szczęście, ogromna radość, niedowierzanie, satysfakcja, i wszystko to na raz. Piękny moment, jaki się długo pamięta. Mam nadzieję, że będą inne, równie wspaniałe, że gdzieś tam, w przyszłości czekają. Nie robię dalekosiężnych planów, nie układam każdego kroku, nie zamartwiam o to co będzie. Lubię żyć w teraźniejszości, w tym co tu i teraz. Jeśli czegoś zapragnę, spróbuję po to sięgnąć. Po prostu.         

Dziękuję za rozmowę. I czekam niecierpliwie na Pani drugą książkę.

KONKURS:

Zabawa zaczyna się dzisiaj, 17 listopada i potrwa do 24 listopada do godziny 23:30. Do wygrania jest egzemplarz powieści "Ja, judaszka" oczywiście. 

 Nagrodę ufundowało wydawnictwo JanKa i autorka. Wystarczy pod tym postem zostawić w komentarzu odpowiedź na pytanie: "Czego nie odważyłaś (łeś) się zrobić w swoim życiu, i  żałujesz tego do dzisiaj?". Nie zapomnijcie dodać adresu e-mail. 

Wyniki pojawią się do trzech dni roboczych czyli do 27 listopada. Pozdrawiam. 

A tu moja recenzja tej powieści: http://asymaka.blogspot.com/2014/10/ja-judaszka-ewa-bartkowska-patronat.html